मेघदूत: "नीचैर्गच्छत्युपरि च दशा चक्रनेमिक्रमेण"

समर्थ शिष्या अक्का : "स्वामीच्या कृपाप्रसादे हे सर्व नश्वर आहे असे समजले. पण या नश्वरात तमाशा बहुत आहे."

G C Lichtenberg: “It is as if our languages were confounded: when we want a thought, they bring us a word; when we ask for a word, they give us a dash; and when we expect a dash, there comes a piece of bawdy.”

C. P. Cavafy: "I’d rather look at things than speak about them."

Martin Amis: “Gogol is funny, Tolstoy in his merciless clarity is funny, and Dostoyevsky, funnily enough, is very funny indeed; moreover, the final generation of Russian literature, before it was destroyed by Lenin and Stalin, remained emphatically comic — Bunin, Bely, Bulgakov, Zamyatin. The novel is comic because life is comic (until the inevitable tragedy of the fifth act);...”

सदानंद रेगे: "... पण तुकारामाची गाथा ज्या धुंदीनं आजपर्यंत वाचली जात होती ती धुंदी माझ्याकडे नाहीय. ती मला येऊच शकत नाही याचं कारण स्वभावतःच मी नास्तिक आहे."

".. त्यामुळं आपण त्या दारिद्र्याच्या अनुभवापलीकडे जाऊच शकत नाही. तुम्ही जर अलीकडची सगळी पुस्तके पाहिलीत...तर त्यांच्यामध्ये त्याच्याखेरीज दुसरं काही नाहीच आहे. म्हणजे माणसांच्या नात्यानात्यांतील जी सूक्ष्मता आहे ती क्वचित चितारलेली तुम्हाला दिसेल. कारण हा जो अनुभव आहे... आपले जे अनुभव आहेत ते ढोबळ प्रकारचे आहेत....."

Kenneth Goldsmith: "In 1969 the conceptual artist Douglas Huebler wrote, “The world is full of objects, more or less interesting; I do not wish to add any more.”1 I’ve come to embrace Huebler’s ideas, though it might be retooled as “The world is full of texts, more or less interesting; I do not wish to add any more.” It seems an appropriate response to a new condition in writing today: faced with an unprecedented amount of available text, the problem is not needing to write more of it; instead, we must learn to negotiate the vast quantity that exists. How I make my way through this thicket of information—how I manage it, how I parse it, how I organize and distribute it—is what distinguishes my writing from yours."

Tom Wolfe: "The first line of the doctors’ Hippocratic oath is ‘First, do no harm.’ And I think for the writers it would be: ‘First, entertain.’"

विलास सारंग: "… इ. स. 1000 नंतर ज्या प्रकारची संस्कृती रुढ झाली , त्यामध्ये साधारणत्व व विश्वात्मकता हे गुण प्राय: लुप्त झाले...आपली संस्कृती अकाली विश्वात्मक साधारणतेला मुकली आहे."

Tuesday, December 01, 2020

जेंव्हा बा सी मर्ढेकरांनी काढले प्रोपागांडा पोस्टर.....Forging The Keys of Fortune

#बासीमर्ढेकर१११
 
"दण् कट दंडस्नायू जैसे 
लोखंडाचे वळले नाग;
कभिन्न काळ्या मांड्या जैसा
पोलादाचा चिरला साग,
...
यंत्रयुगांतिल नवनृत्याचा
स्थाणुभाव हा प्रगटे येथें
मनोज्ञ मुद्रा शिल्पित एक
संगमरवरी मांसामध्यें,
 
 -अहा, कोळसेवाला काळा !
नव्या मनूंतिल गिरिधर-पुतळा !!"

[कविता क्रमांक ४६, पृष्ठ  ५८,  "कांही कविता",  "मर्ढेकरांची कविता", १९५९- १९७७]

 
मला बा सी मर्ढेकरांची "दणूकट दंडस्नायू जैसे..." ही कविता (४६, पृष्ठ: ५८) ऐकायला छान वाटते, ह्या ब्लॉगवर ती पूर्वी आली सुद्धा आहे पण ह्या कवितेचा वास्तवाशी फारसा संबंध नाही हे फार वर्षांपासून जाणवायच कारण मी स्वतः लोहारकाम (ज्यात कोळसा झोकणे आले) कित्येक वर्षे मिरजेला जवळून पहिले आहे... ते काम करणारी लोक (त्यात एक तरी स्त्री नेहमी असे) मर्ढेकरांच्या गिरिधर-पुतळ्याच्या ग्रहावर पण रहायची नाही अस वाटाव इतकी ती कविता कृत्रिम (पण सुंदर) वाटते.... शिवाय आम्ही कित्येक वर्षे घरात कोळशाची शेगडी आणि चूल वापरत असू. घरी कोळशाचे पोत कायम असे आणि ते द्यायला "कोळसेवाला काळा" येत असे.

दुर्गाबाईंनी "प्रस्थापित व्यवस्थतेचा निषेध" (सत्यकथा होळी वगैरे) करणारी एक बैठक पुण्यात १९६९ साली अटेंड केली... त्यावर आधारित लेख त्यांनी "नवी क्षितिजे" मध्ये लिहला . तो आता "विचारसंचित", सं: मीना वैशंपायन, २०१५ मध्ये समाविष्ट करण्यात आला आहे.. त्यातील छोटा परिच्छेद... 


 (वरील परिच्छेदा बद्दल दुर्गाबाईंच्या कार्याच्या कॉपीराईट होल्डर्स चे अनेक आभार)

मराठी साहित्यात उपयुक्ततावाद, समाजवाद, बांधिलकी-कंमिटमेन्ट वगैरे, १९३०-४०च्या नाही तर पार आगरकरांच्या (जे एस मिल यांचे अनुकरण करत) वेळेपासून घुसून, प्रतिष्ठित झाले, वाङ्मयीन मूल्यांना वरचढ ठरू लागले, त्याला मर्ढेकर एखादेवेळी बळी कसे पडले त्याचे हे उदाहरण.....

"दणूकट दंडस्नायू जैसे" हि मला चक्क स्टालिनच्या रशियातील party propaganda चे पोस्टर वाटते!

"We are forging the keys of fortune". 1965
Posted by at
Labels: , ,

No comments:

Post a Comment

Subscribe to: Post Comments (Atom)