मेघदूत: "नीचैर्गच्छत्युपरि दशा चक्रनेमिक्रमेण"

समर्थ शिष्या अक्का : "स्वामीच्या कृपाप्रसादे हे सर्व नश्वर आहे असे समजले. पण या नश्वरात तमाशा बहुत आहे."

G C Lichtenberg: “It is as if our languages were confounded: when we want a thought, they bring us a word; when we ask for a word, they give us a dash; and when we expect a dash, there comes a piece of bawdy.”

C. P. Cavafy: "I’d rather look at things than speak about them."

Martin Amis: “Gogol is funny, Tolstoy in his merciless clarity is funny, and Dostoyevsky, funnily enough, is very funny indeed; moreover, the final generation of Russian literature, before it was destroyed by Lenin and Stalin, remained emphatically comic — Bunin, Bely, Bulgakov, Zamyatin. The novel is comic because life is comic (until the inevitable tragedy of the fifth act);...”

सदानंद रेगे: "... पण तुकारामाची गाथा ज्या धुंदीनं आजपर्यंत वाचली जात होती ती धुंदी माझ्याकडे नाहीय. ती मला येऊच शकत नाही याचं कारण स्वभावतःच मी नास्तिक आहे."

".. त्यामुळं आपण त्या दारिद्र्याच्या अनुभवापलीकडे जाऊच शकत नाही. तुम्ही जर अलीकडची सगळी पुस्तके पाहिलीत...तर त्यांच्यामध्ये त्याच्याखेरीज दुसरं काही नाहीच आहे. म्हणजे माणसांच्या नात्यानात्यांतील जी सूक्ष्मता आहे ती क्वचित चितारलेली तुम्हाला दिसेल. कारण हा जो अनुभव आहे... आपले जे अनुभव आहेत ते ढोबळ प्रकारचे आहेत....."

Kenneth Goldsmith: "In 1969 the conceptual artist Douglas Huebler wrote, “The world is full of objects, more or less interesting; I do not wish to add any more.”1 I’ve come to embrace Huebler’s ideas, though it might be retooled as “The world is full of texts, more or less interesting; I do not wish to add any more.” It seems an appropriate response to a new condition in writing today: faced with an unprecedented amount of available text, the problem is not needing to write more of it; instead, we must learn to negotiate the vast quantity that exists. How I make my way through this thicket of information—how I manage it, how I parse it, how I organize and distribute it—is what distinguishes my writing from yours."

Tom Wolfe: "The first line of the doctors’ Hippocratic oath is ‘First, do no harm.’ And I think for the writers it would be: ‘First, entertain.’"

विलास सारंग: "… . . 1000 नंतर ज्या प्रकारची संस्कृती रुढ झाली , त्यामध्ये साधारणत्व विश्वात्मकता हे गुण प्राय: लुप्त झाले...आपली संस्कृती अकाली विश्वात्मक साधारणतेला मुकली आहे."

Friday, April 19, 2024

R K Narayan's The Guide and G A Kulkarni's Swami...आर के नारायण यांच्या गाईड आणि जी ए कुलकर्णी यांच्या स्वामी मधील फरक

मला अलीकडे आर के नारायण यांच्या गाईड मध्ये आणि जी ए कुलकर्णी यांच्या स्वामी मध्ये साम्य वाटू लागले आहे... 

गाईड, १९६५ या सिनेमातील शैलेंद्र यांनी लिहलेले आणि एस डी बर्मन यांनी गायलेले अप्रतिम गीत पहा... 

"वहाँ कौन है तेरा/  मुसाफिर जाएगा कहाँ /दम ले ले घड़ी भर /ये छइयाँ पाएगा कहाँ/ वहाँ कौन है तेरा / मुसाफिर जाएगा कहाँ/ वहाँ कौन है तेरा... 

बीत गये दिन, प्यार के पलछिन/ सपना बनी वो रातें / भूल गये वो, तू भी भुला दे/ प्यार की वो मुलाक़ातें -

सब दूर अन्धेरा, मुसाफ़िर जायेगा कहाँ ...

 कोइ भी तेरी, राह देखे/ नैन बिछाये ना कोई/ दर्द से तेरे, कोई तड़पा/ आँख किसी की ना रोयी -

कहे किसको तू मेरा, मुसाफ़िर जायेगा कहाँ ..."

 हे आपल्याला तुरुंगात अचानक अडकलेल्या स्वामीच्या मनात आलेल्या विचारांची आठवण करून देतात...  

 "...Raju asked, “Now you have heard me fully?” like a lawyer who has a misgiving that the judge has been woolgathering.

“Yes, Swami.”

Raju was taken aback at still being addressed as “Swami.” “What do you think of it?”

Velan looked quite pained at having to answer such a question. “I don’t know why you tell me all this, Swami. It’s very kind of you to address at such length your humble servant.”

Every respectful word that this man employed pierced Raju like a shaft. “He will not leave me alone,” Raju thought with resignation. “This man will finish me before I know where I am.”..."  

वरच्या परिच्छेदात पहा, तो मठातील तळघरात नसेल, पण राजू स्वामी बनत चालला आहे, राजुला त्याचा काय शेवट होणार आहे याची कल्पना नाही, पण आपल्याला आहे आणि आपल्याला त्याचे 'स्वामीकरण' स्पष्ट दिसत आहे... 

त्यापुढील काळात राजूची मनस्थिती काहीकाळ स्वामी सारखीच आहे पण पोटभर जेवण मिळत असलेल्या स्वामी ची तडफड शेवटच्या क्षणापर्यंत आहे पण राजू मात्र काही काळात वेगळ्या प्रकारचा स्वामी झाला आहे,  त्याला उपोषणामुळे येऊ घातलेल्या मृत्यूसाठी अफूची गरज नाहीये, त्याला मनःशांती कदाचित मिळाली आहे,... 

"... 

“How long have you been without food now?”

“Ten days.”

“Do you feel weak?”

“Yes.”

“When will you break your fast?”

“Twelfth day.”

“Do you expect to have the rains by then?”

“Why not?”

“Can fasting abolish all wars and bring world peace?”

“Yes.”

“Do you champion fasting for everyone?”

“Yes.”..."


 विजय आनंद दिग्दर्शित गाईड चित्रपटात देव आनंद आणि वहिदा रेहमान