अश्वत्थामा बलिर्व्यासो हनुमांश्च विभीषणः। कृपः परशुरामश्च सप्तैते चिरंजीविनः॥
“The man who would write the Communist Manifesto just five years later was advocating the use of the army to suppress a communist workers’ uprising!”
Karl Marx on German-Jewish socialist Ferdinand Lassalle:
"It is now completely clear to me, that, as proven by the shape of his head and the growth of his hair, he [Lassalle] stems from the Negroes who joined the march of Moses out of Egypt (if his mother or grandmother on his father’s side did not mate with a nigger). Now this combination of Jewry and Germanism with the negroid basic substance must bring forth a peculiar product. The pushiness of this lad is also nigger-like."
Once I was almost a card-carrying Marxist- communist. That was long time ago.
Then I used to buy lots of low-cost English translated Russian books from frequently held exhibitions in Kolhapur and Sangli.
Most of the books I bought, including those by greats Alexander Pushkin and Fyodor Dostoyevsky, went almost unopened. The only such books I read were of metallurgy, an engineering subject.
I thought my book-buying spree, wasting in the process my father's very hard earned money, was helping the cause of revolution. It was not helping anyone, really.
I loved and read and re-read Anil Barve's (अनिल बर्वे) poetic play in Marathi- 'Thank you Mister Glad' ('थँक यु मिस्टर ग्लाड') and I cried and although I wanted to die like the protagonist there, by then I had lost faith in revolutions (even before I lost it in bachelorhood).
For a while later I was a 'socialist' and then one day I saw and read Vijay Tendulkar's (विजय तेंडुलकर)
"Kanyadan" (कन्यादान) and since then I have seen, read and heard so many 'socialists' like Nath Deolalikar (नाथ देवळालीकर) in India. They now belong to all the castes.
But all along I never forgot Marx because of the late Prabhakar Padhye's (प्रभाकर पाध्ये) Marathi book 'Manav aani Marx' ('मानव आणि मार्क्स') that I had read in the late 1970's. I have never forgot parts of the book.
My respect for Karl Marx has never diminished ever since my father told me that the veteran boar Old Major in 'Animal Farm' was him.
For me, today he is a Don Quixote like character. Some people may judge him as a failure but more importantly for me he is a dreamer and eternal. I like to think of him as 8th Chiranjivi (चिरंजीवी).
Wikipedia defines them as " long lived beings in Hinduism who are to remain alive through this Kali Yuga until the next Satya Yuga".
As long as we have so much economic inequality in this Kali Yuga, Marx will continue to prick our conscience.
Like Ashwathama, he will continue to come to our door...Like King Bali he will continue to hold mirror to the fundamental unfairness of our system...Like Parashurama he will remind us the mindless slaughter that happened in his name...
Karl Marx sure didn't know how to to get to Satya Yuga, if one exists, and admittedly his self styled followers have slaughtered innocent men and women in millions, but he knows what Satya Yuga may look like:
In a recent essay, John Gray says: "No doubt the belief that humankind is evolving toward a more harmonious condition affords comfort to many; but we would be better prepared to deal with our conflicts if we could put Marx’s view of history behind us, along with his nineteenth-century faith in the possibility of a society different from any that has ever existed."
But I doubt if humans will ever stop dreaming of a "society different from any that has ever existed." And how can they as long as Chiranjivi Marx keeps showing up at their doors or their dreams?
4 comments:
अनिरुद्ध,
खूपच गुंतागुंतीचं आहे हे. त्यामुळेच बहुतेक ऑर्वेलसारखा लेखक, जो ही गुंतागुंत तरी एकदम सरळसोटपणे आणि प्रामाणिकपणे मांडतो, तो मोठा वाटतो.
अनिल बर्व्यांची 'थँक यू मिस्टर ग्लाड' कादंबरी अलीकडेच आणलेय. वीसेक पानं वाचली. रोचक आहे, पण आता (म्हणजे तुम्ही ती वाचली असणार तेव्हापासून पंचवीसेक वर्षं गेल्यानंतर) एखाद्या तरुण वाचकाला, तिच्यावर भाळू का नये याची जास्तीची कारणं उपलब्ध झालेली आहेत. त्यामुळे कदाचित... पण तरी पूर्ण वाचायला पाहिजे.
प्रभाकर पाध्यांच्या 'मानव आणि मार्क्स'चा उल्लेख तुमच्या ब्लॉगवर पाहिला आणि मी ते एक-दोन ठिकाणी पाहिलं, पण मिळू शकलं नाही. पाहू कसं जमतं ते.
---------
ह्या ब्लॉगवर पत्रकारितेच्या एखाद्या विद्यार्थ्याला डेझर्टेशन किंवा असा लहानसा अभ्यास करता येईल, असं मागे मी म्हटलेलं कुठल्यातरी पोस्टखालच्या कमेन्टमध्ये. ते कसं अधिक स्पष्ट होतं पाहा.. आता ह्या पोस्टमध्ये तुम्ही (म्हणजे अनिल बर्व्यांचं वाचून भाळण्याच्या वयाच्या साधारण दुप्पट वयाचे झालेले असताना) त्यांचं 'काव्यात्म' लेखन आवडल्याचं एवढ्या प्रामाणिकपणे सांगताय. आता तुम्ही जे वाचत असाल ते खूपच वेगळं असणार. आणि तुमचा आता दृष्टिकोन केवढा वेगळा असेल! तुम्ही ह्या पोस्टमध्ये दाखला दिलाय त्या टेरी इगलटनच्या 'व्हाय मार्क्स वॉज राइट'सारखं किंवा तसं काही तुम्ही पुस्तकं-लेखांमधून वाचत असाल. आणि त्याकडेही आता तुम्ही चिकित्सकपणे पाहणार, ते ह्या ब्लॉगमधल्या लिहिण्यात दिसून येणार.
असा तो मेंदूचा प्रवास, मी म्हणतोय तो.
म्हणजे माध्यमं 'स्वतः'भोवती फिरण्याची एक शक्यता आता तयार झाली असेल तर हा ब्लॉग हे त्याचं एक उदाहरण असू शकेल. आणि हे वाकड्या अर्थाने नव्हे, तर खरोखरच. म्हणजे 'स्वतः'बद्दल बोलायचं तरी ते कसं बोलता येईल.. किंवा काय बोलता येईल.. काही तपासणी करता येईल का.. त्यातलं सार्वजनिक काय असेल.. वगैरे अनेक मुद्दे त्यात येतील.
स्वतःबद्दल बोलूनही प्रदर्शन न करणारं असणं, हे ह्या ब्लॉगच्या निमित्तानं काही तपासता आलं तर पाहायला हवं. हे तपासताना वेगळ्या काही त्रुटीही सापडू शकतील कदाचित. हे सगळं तटस्थपणे कोणी अभ्यासलं तर जरा मजा येईल.
--------
ह्या चांगल्या पोस्टसाठी थँक्स. आणि शुभेच्छा नेहमीप्रमाणे.
Thanks Ek Regh.
Your this comment is really involved. And brings up issues I never thought.
First simpler things : "खूपच गुंतागुंतीचं आहे हे. त्यामुळेच बहुतेक ऑर्वेलसारखा लेखक, जो ही गुंतागुंत तरी एकदम सरळसोटपणे आणि प्रामाणिकपणे मांडतो, तो मोठा वाटतो."...I agree. Orwell was honest above all and that comes through evry time. He chats with you but does not oversimplify.
I read Barve's book in play form and that captivated me but your point "आता ह्या पोस्टमध्ये तुम्ही (म्हणजे अनिल बर्व्यांचं वाचून भाळण्याच्या वयाच्या साधारण दुप्पट वयाचे झालेले असताना) त्यांचं 'काव्यात्म' लेखन आवडल्याचं एवढ्या प्रामाणिकपणे सांगताय. आता तुम्ही जे वाचत असाल ते खूपच वेगळं असणार. आणि तुमचा आता दृष्टिकोन केवढा वेगळा असेल! तुम्ही ह्या पोस्टमध्ये दाखला दिलाय त्या टेरी इगलटनच्या 'व्हाय मार्क्स वॉज राइट'सारखं किंवा तसं काही तुम्ही पुस्तकं-लेखांमधून वाचत असाल. आणि त्याकडेही आता तुम्ही चिकित्सकपणे पाहणार, ते ह्या ब्लॉगमधल्या लिहिण्यात दिसून येणार." is so true and appealing but I am not fighting any possible self contradictions there.
"स्वतःबद्दल बोलूनही प्रदर्शन न करणारं असणं, हे ह्या ब्लॉगच्या निमित्तानं काही तपासता आलं तर पाहायला हवं." ...but isn't any expression borne out of self? Now it is vulgar or not is reader's call. But I am sensitive about how much to reveal about personal side.
thnaks again . you intrigue me!
.but isn't any expression borne out of self? -- हे अगदी खरं आहे. मी आधी जी कमेन्ट लिहून ठेवली होती नोटपॅडमध्ये त्यात हा उल्लेखही केला होता. पण मग मला ते सगळं 'लिहिणं' ह्या गोष्टीवर जाईल आणि ह्या पोस्टपेक्षा किंवा माध्यमांबद्दल जे म्हणायचं होतं त्यापेक्षा वेगळं होईल असं वाटायला लागलं. म्हणून मग ते सोडून दिलं. पण अगदीच खरंय तुम्ही म्हणताय ते.
थोडी माझी सध्याची मर्यादा अशी आहे की मी सगळं 'लिहिण्या'च्या ऊर्जेतूनच तपासू लागलोय. कादंबरी असो की ब्लॉगवरची नोंद सगळं 'लिहिण्या'च्या अंगाने तपासलं जातंय माझ्याकडून. त्यात 'एक्स्प्रेशन'चे जितके प्रकार असतील त्यात 'लिहिणं' कुठे बसवावं वगैरे काही मुद्दे डोक्यात पडतात. पण यावर काही अजून नीट अंदाज आलेला नसल्यामुळे मी जरा बिचकून ते थांबलो.
"थोडी माझी सध्याची मर्यादा अशी आहे की मी सगळं 'लिहिण्या'च्या ऊर्जेतूनच तपासू लागलोय. कादंबरी असो की ब्लॉगवरची नोंद सगळं 'लिहिण्या'च्या अंगाने तपासलं जातंय माझ्याकडून. त्यात 'एक्स्प्रेशन'चे जितके प्रकार असतील त्यात 'लिहिणं' कुठे बसवावं वगैरे काही मुद्दे डोक्यात पडतात. पण यावर काही अजून नीट अंदाज आलेला नसल्यामुळे मी जरा बिचकून ते थांबलो."...I know...Yes your comments and blog entries are oriented towards that 'inspection' and to that extent you are tied down...but it's ok and also useful...one day you will outgrow it and then begin a new phase...
Post a Comment