मेघदूत: "नीचैर्गच्छत्युपरि च दशा चक्रनेमिक्रमेण"

समर्थ शिष्या अक्का : "स्वामीच्या कृपाप्रसादे हे सर्व नश्वर आहे असे समजले. पण या नश्वरात तमाशा बहुत आहे."

G C Lichtenberg: “It is as if our languages were confounded: when we want a thought, they bring us a word; when we ask for a word, they give us a dash; and when we expect a dash, there comes a piece of bawdy.”

C. P. Cavafy: "I’d rather look at things than speak about them."

Martin Amis: “Gogol is funny, Tolstoy in his merciless clarity is funny, and Dostoyevsky, funnily enough, is very funny indeed; moreover, the final generation of Russian literature, before it was destroyed by Lenin and Stalin, remained emphatically comic — Bunin, Bely, Bulgakov, Zamyatin. The novel is comic because life is comic (until the inevitable tragedy of the fifth act);...”

सदानंद रेगे: "... पण तुकारामाची गाथा ज्या धुंदीनं आजपर्यंत वाचली जात होती ती धुंदी माझ्याकडे नाहीय. ती मला येऊच शकत नाही याचं कारण स्वभावतःच मी नास्तिक आहे."

".. त्यामुळं आपण त्या दारिद्र्याच्या अनुभवापलीकडे जाऊच शकत नाही. तुम्ही जर अलीकडची सगळी पुस्तके पाहिलीत...तर त्यांच्यामध्ये त्याच्याखेरीज दुसरं काही नाहीच आहे. म्हणजे माणसांच्या नात्यानात्यांतील जी सूक्ष्मता आहे ती क्वचित चितारलेली तुम्हाला दिसेल. कारण हा जो अनुभव आहे... आपले जे अनुभव आहेत ते ढोबळ प्रकारचे आहेत....."

Kenneth Goldsmith: "In 1969 the conceptual artist Douglas Huebler wrote, “The world is full of objects, more or less interesting; I do not wish to add any more.”1 I’ve come to embrace Huebler’s ideas, though it might be retooled as “The world is full of texts, more or less interesting; I do not wish to add any more.” It seems an appropriate response to a new condition in writing today: faced with an unprecedented amount of available text, the problem is not needing to write more of it; instead, we must learn to negotiate the vast quantity that exists. How I make my way through this thicket of information—how I manage it, how I parse it, how I organize and distribute it—is what distinguishes my writing from yours."

Tom Wolfe: "The first line of the doctors’ Hippocratic oath is ‘First, do no harm.’ And I think for the writers it would be: ‘First, entertain.’"

विलास सारंग: "… इ. स. 1000 नंतर ज्या प्रकारची संस्कृती रुढ झाली , त्यामध्ये साधारणत्व व विश्वात्मकता हे गुण प्राय: लुप्त झाले...आपली संस्कृती अकाली विश्वात्मक साधारणतेला मुकली आहे."

Monday, September 09, 2019

चेकॉव्ह एक उत्तम साहित्यीक आणि इतिहासकार ....The Cherry Orchard As a Great History Book

पीटर फ्रँकोपॅन (Peter Frankopan) हे अलीकडील काळातील अत्यंत गाजलेले इतिहासकार आणि बेस्ट सेलींग लेखक आहेत.

ज्यावेळी त्यांना Five Books ने विचारले की तुमच्या मते इतिहासावरील सर्वोत्कृष्ट पाच पुस्तके कोणती , त्यावेळी त्यांनी पहिले पुस्तक निवडले : अँटन चेकॉव्ह यांचे 'द चेरी ऑर्चर्ड', १९०३-०४.
ते म्हणतात:
"...When I was 15 or 16, I found Chekhov for the first time. The Cherry Orchard captures—more than any book that I’ve ever read—this period of transition where the world is changing. Half of the characters are in complete denial. Lopakhin is the great merchant whose fortunes have transformed him from the lowest of the low to being able to buy the places where his family used to be indentured.
And yet—despite that sense of change and the denial and these beautiful themes—what Chekhov didn’t know when he wrote it is that Russia’s glorious opening to the future was about to implode with war and then revolution. It has these hopes and fears and misgivings and the end point is that it all ended in disaster. It was a great moment in Russian history. So, as a kind of period piece that captures Russia in the late 19th, early 20th century, it’s the most poignant text I’ve ever read...
Literature is a way through to history and understanding the past. It asks different kinds of questions. I think you learn much more about Russia before the revolution by reading The Cherry Orchard than you will by studying the tsar and his land reforms or other decisions made in St Petersburg by the leadership. I think that’s important for historians—to not always be thinking about some guy at the top and power..."


माझ्या  मनात आले की १९व्या शतकाच्या सुरवातीपासून १९५० पर्यंत मराठीत अशी किती पुस्तके प्रकाशित झाली - फक्त तत्कालीन कथा, कादंबऱ्या, नाटके - ज्यामुळे आपल्याला त्याकाळचा इतिहास चांगला समजतो?

मला वारंवार सुचवण्यात आलेले पुस्तक म्हणजे ह ना आपट्यांचे 'मधली स्थिती', इ.स. १८८५ - ८८.  ते मी अजून वाचले नाहीये. 

माझ्या डोळ्यासमोर दुसरे एकही पुस्तक आलेले नाही. 

इतिहासाचार्य राजवाडे हे उत्तम वाचक आणि टीकाकार होते. जसे त्यांनी १९व्या शतकातील पाश्चिमात्य, विशेषतः फ्रेंच आणि रशियन, कादंबऱ्यांचे कौतुक केले आहे तसे कौतुक त्यांनी कोणत्याही  तत्कालीन मराठी कथा, कादंबरी, नाटक यांचे केल्याचे स्मरत नाही. ('कादंबरी', पृष्ठ २७७-३०६, 'राजवाडे लेखसंग्रह', १९५८/१९९२)

मी तर आता या मताचा बनलोय की एखाद्या काळाचा साक्षीदार म्हणून उत्तम साहित्य हे उत्तम (लिहला असेल तर) इतिहासापेक्षा कितीतरी सरस गोष्ट आहे. 

Posted by at

No comments:

Post a Comment

Subscribe to: Post Comments (Atom)