मेघदूत: "नीचैर्गच्छत्युपरि च दशा चक्रनेमिक्रमेण"

समर्थ शिष्या अक्का : "स्वामीच्या कृपाप्रसादे हे सर्व नश्वर आहे असे समजले. पण या नश्वरात तमाशा बहुत आहे."

G C Lichtenberg: “It is as if our languages were confounded: when we want a thought, they bring us a word; when we ask for a word, they give us a dash; and when we expect a dash, there comes a piece of bawdy.”

C. P. Cavafy: "I’d rather look at things than speak about them."

Martin Amis: “Gogol is funny, Tolstoy in his merciless clarity is funny, and Dostoyevsky, funnily enough, is very funny indeed; moreover, the final generation of Russian literature, before it was destroyed by Lenin and Stalin, remained emphatically comic — Bunin, Bely, Bulgakov, Zamyatin. The novel is comic because life is comic (until the inevitable tragedy of the fifth act);...”

सदानंद रेगे: "... पण तुकारामाची गाथा ज्या धुंदीनं आजपर्यंत वाचली जात होती ती धुंदी माझ्याकडे नाहीय. ती मला येऊच शकत नाही याचं कारण स्वभावतःच मी नास्तिक आहे."

".. त्यामुळं आपण त्या दारिद्र्याच्या अनुभवापलीकडे जाऊच शकत नाही. तुम्ही जर अलीकडची सगळी पुस्तके पाहिलीत...तर त्यांच्यामध्ये त्याच्याखेरीज दुसरं काही नाहीच आहे. म्हणजे माणसांच्या नात्यानात्यांतील जी सूक्ष्मता आहे ती क्वचित चितारलेली तुम्हाला दिसेल. कारण हा जो अनुभव आहे... आपले जे अनुभव आहेत ते ढोबळ प्रकारचे आहेत....."

Kenneth Goldsmith: "In 1969 the conceptual artist Douglas Huebler wrote, “The world is full of objects, more or less interesting; I do not wish to add any more.”1 I’ve come to embrace Huebler’s ideas, though it might be retooled as “The world is full of texts, more or less interesting; I do not wish to add any more.” It seems an appropriate response to a new condition in writing today: faced with an unprecedented amount of available text, the problem is not needing to write more of it; instead, we must learn to negotiate the vast quantity that exists. How I make my way through this thicket of information—how I manage it, how I parse it, how I organize and distribute it—is what distinguishes my writing from yours."

Tom Wolfe: "The first line of the doctors’ Hippocratic oath is ‘First, do no harm.’ And I think for the writers it would be: ‘First, entertain.’"

विलास सारंग: "… इ. स. 1000 नंतर ज्या प्रकारची संस्कृती रुढ झाली , त्यामध्ये साधारणत्व व विश्वात्मकता हे गुण प्राय: लुप्त झाले...आपली संस्कृती अकाली विश्वात्मक साधारणतेला मुकली आहे."

Thursday, January 11, 2018

वासुदेवशास्त्री खरेंची पद्मावती....Vasudev Shastri Khare and Padmavati

शेवटी 'पद्मावती'...सॉरी 'पद्मावत' २५जानेवारी २०१८रोजी प्रकाशित होणार....

मागे फेसबुक वर लिहल्याप्रमाणे, वासुदेवशास्त्री खरे (१८५८-१९२४) यांच्यावरचा चिंतामणराव कोल्हटकरांचा लेख ('बहुरूपी', १९५७) हा जगातील मी वाचलेल्या सर्वोत्कृष्ट लेखातला एक आहे. (त्र्यंबक शंकर शेजवलकरांनी लिहलेला मृत्युलेख सुद्धा उत्कृष्ट आहे.)

प्रत्येकवेळी वाचताना हसू येत, त्यांच्या ज्ञानाचा हेवा वाटतो आणि शेवटी डोळे किंचित ओलावतात. एक थोर इतिहासकाराला जो skepticism (शंकेखोरपणा) लागतो तो त्यांच्यात होता.  Self deprecating humor होता. डोळसपणा होता. कवीत्व होत. प्रचंड साधेपणा होता.  संपत्ती आणि प्रसिद्धी यांची हाव नव्हती. धर्माच- पूजापाठाच अवडंबर नव्हत.  दांभिकपणा नव्हता. संसारी होते. शास्त्रीय संगीताचे शिक्षण झाले होते. छान गायचे. काबाड कष्ट करायचे.

ज्या गावात मी लहानाचा मोठा झाला, त्या मिरजेत असा माणूस होऊन गेला याचा मला अभिमान वाटतो. माझ्या आज्जी आजोबांचे लग्न होण्यापूर्वीच शास्त्रीबुवा वारले होते तरी  मी त्यांच्याशी गप्पा मारू शकलो नाही (ते गप्पा मारायला येणाऱ्याला विन्मुख पाठवत नसत म्हणे) याचा मला विषाद वाटतो!

खरेंचे शिवसंभव (१९१९) नाटक लोकप्रिय झाले पण त्यावर वाद झाला होता. चिंतामणरावांनी जेंव्हा खरेंकडे ऐतिहासिक नाटकाची मागणी केली त्यावेळी त्यांचा संवाद जो झाला तो वाचण्यासारखा आहे.

यामध्ये, योगायोगाने, शाहू महाराजांचे अतिशय हृद्य असे व्यक्तिचित्रण झाले आहे. केवढ्या मोठ्या मनाचा, विनोद बुद्धी असलेला , रसिक असा तो राजा होता हे मला पुन्हा एकदा समजले.

(सूचना : ही attachment डाउनलोड करून मोठी करून वाचा. सुस्पष्ट आहे. )

सौजन्य : चिंतामणराव कोल्हटकरांच्या साहित्याचे कॉपीराईट होल्डर्स

आता वाचा शास्त्रीबुवांनी कोल्हटकरांना दिलेला सल्ला, जो भारतातील सर्व कलावंतांनी वाचण्यासारखा  आहे: <"सर्व प्रसंग , ऐतिहासिक असतील . पण तो अमुकच ठिकाणचा इतिहास आहे, असे तुम्हांला म्हणता येणार नाही".>



(p. s. शेवटी  न चि केळ्करांना ['तोतयाचे बंड नाटकाचे लेखक] मारलेला टोला पहा... सदाशिव भाऊंच्या तोतया चा उपयोग नाटककार निर्माण करायला तरी किमान झाला! )

त्या नंतर खरेंनी कोल्हटकरांच्या बलवंत संगीत मंडळी साठी उग्रमंगल नाटक (१९२२) लिहले.... त्यातील एक पात्र होते 'राणी पद्मावती', जी भूमिका दीनानाथ मंगेशकर करत असत!
Posted by at

No comments:

Post a Comment

Subscribe to: Post Comments (Atom)