मेघदूत: "नीचैर्गच्छत्युपरि च दशा चक्रनेमिक्रमेण"

समर्थ शिष्या अक्का : "स्वामीच्या कृपाप्रसादे हे सर्व नश्वर आहे असे समजले. पण या नश्वरात तमाशा बहुत आहे."

G C Lichtenberg: “It is as if our languages were confounded: when we want a thought, they bring us a word; when we ask for a word, they give us a dash; and when we expect a dash, there comes a piece of bawdy.”

C. P. Cavafy: "I’d rather look at things than speak about them."

Martin Amis: “Gogol is funny, Tolstoy in his merciless clarity is funny, and Dostoyevsky, funnily enough, is very funny indeed; moreover, the final generation of Russian literature, before it was destroyed by Lenin and Stalin, remained emphatically comic — Bunin, Bely, Bulgakov, Zamyatin. The novel is comic because life is comic (until the inevitable tragedy of the fifth act);...”

सदानंद रेगे: "... पण तुकारामाची गाथा ज्या धुंदीनं आजपर्यंत वाचली जात होती ती धुंदी माझ्याकडे नाहीय. ती मला येऊच शकत नाही याचं कारण स्वभावतःच मी नास्तिक आहे."

".. त्यामुळं आपण त्या दारिद्र्याच्या अनुभवापलीकडे जाऊच शकत नाही. तुम्ही जर अलीकडची सगळी पुस्तके पाहिलीत...तर त्यांच्यामध्ये त्याच्याखेरीज दुसरं काही नाहीच आहे. म्हणजे माणसांच्या नात्यानात्यांतील जी सूक्ष्मता आहे ती क्वचित चितारलेली तुम्हाला दिसेल. कारण हा जो अनुभव आहे... आपले जे अनुभव आहेत ते ढोबळ प्रकारचे आहेत....."

Kenneth Goldsmith: "In 1969 the conceptual artist Douglas Huebler wrote, “The world is full of objects, more or less interesting; I do not wish to add any more.”1 I’ve come to embrace Huebler’s ideas, though it might be retooled as “The world is full of texts, more or less interesting; I do not wish to add any more.” It seems an appropriate response to a new condition in writing today: faced with an unprecedented amount of available text, the problem is not needing to write more of it; instead, we must learn to negotiate the vast quantity that exists. How I make my way through this thicket of information—how I manage it, how I parse it, how I organize and distribute it—is what distinguishes my writing from yours."

Tom Wolfe: "The first line of the doctors’ Hippocratic oath is ‘First, do no harm.’ And I think for the writers it would be: ‘First, entertain.’"

विलास सारंग: "… इ. स. 1000 नंतर ज्या प्रकारची संस्कृती रुढ झाली , त्यामध्ये साधारणत्व व विश्वात्मकता हे गुण प्राय: लुप्त झाले...आपली संस्कृती अकाली विश्वात्मक साधारणतेला मुकली आहे."

Sunday, April 08, 2018

आरशातील उत्पात आणि कल्लोळ !....G A Kulkarni and Orson Welles

"...एक सिंहासन वर येत, दोन साम्राज्य नष्ट होतात. लक्षावधी घोडे उजाड माळावरून वणव्याच्या लाटेप्रमाणे धावू लागतात व खंडं बेचिराख होतात ! प्रतिबिंबांचा प्रतिबिंबांशीच संघर्ष ! आरशातील उत्पात आणि कल्लोळ !..." 

जी ए कुलकर्णींच्या 'प्रवासीं ('रमलखुणा', १९७५) कथेतील एक विलक्षण प्रसंग (पृष्ठ २६-३५) म्हणजे प्रवाशाचे त्याच्या कुत्र्यासोबत शिकाऱ्याच्या आरसेगृहातील (House of mirrors) आगमन आणि सुटका.

इतक्या वेळा वाचून सुद्धा मला त्याचे सगळे पैलू समजले असे वाटत नाही. अदभुत आणि चिरंतन याची सांगड जीए ज्या कौशल्याने घालतात त्यामुळे त्याचे लेखन इतक्या वर्षानंतर सुद्धा ताजे वाटते, हटके वाटते.

अस आरसेगृह जीएंच्या आयुष्यात लहानपणीच, ते जेंव्हाजेंव्हा जत्रेला गेले असतील, त्या त्या वेळी आले असेल. पण मला वाटत की जीएंना ऑर्सन वेल्स यांच्या 'दि लेडी फ्रॉम शांघाय', १९४७ मधील हाऊस ऑफ मिरर्स सुद्धा लक्षात असणार.

जीएंच्या भाव आणि कला जीवनावर हॉलीवूडचा, एकूणच चांगल्या चित्रपटांचा  खूप प्रभाव होता अस मला त्यांची पत्रे वाचल्यापासून कायम वाटत आले आहे.

शिवाय जीए स्वतः एक चित्रकार असल्यामुळे ते त्यांच्या लेखनात अनेक प्रभावी चित्रवत प्रतिमा निर्माण करतात. अशा कलाकारावर चित्रांचा आणि इतर visual arts चा प्रभाव इतर लेखांकांपेक्षा अमळ जास्त असणे सुद्धा सहाजिक आहे.

'प्रवासी'तील आरसेगृहातील वर्णन म्हणजे एखाद्या निष्णात पटकथालेखकाने एखाद्या उत्तम सिनेदिग्दर्शकासाठी लिहल्यासारखे आहे. 




Everett Sloane, Orson Welles, and Rita Hayworth in the final scene at a house of mirrors from

‘The Lady from Shanghai’, 1947 

Courtesy: Columbia Pictures




Posted by at No comments:
Subscribe to: Posts (Atom)