वरील दोन अवतरणांची मला जाणीव करून देणार, दुसऱ्या महायुद्धाचा (१९३९-१९४५) महाराष्ट्रातील सामान्य जीवनावर नेमका काय आणि कसा परिणाम झाला सांगणार, मराठी किंवा इंग्लिश पुस्तक मला अजून मिळालेले नाही.
तुम्हाला कोणते पुस्तक माहित असेल तर जरूर सांगा.
पण वाङ्मय शोभेचे पूर्वीचे अंक चाळताना, हे वाचायला मिळाले.
मासिकाचे तत्कालीन संपादक कै मनोहर महादेव केळकर यांचा तीन पानी लेख 'युद्धकाळात आम्ही कसे जगलो !!' मे १९४६च्या अंकात पाहायला मिळतो.
त्याचे शेवटचे पान खाली पहा:
त्यातले हे वाक्य वाचून तर फार मजा वाटली:
"... कॅप्टन लक्ष्मी हिंदी स्त्रियांना यापुढे कोणत्या तऱ्हेचे मार्गदर्शन करणार आहे या कुतुहलांपेक्षा ती लग्न कोणाशी करणार आहे याच्या चांभारचौकशा करण्याचीच प्रवृत्ति जास्त प्रमाणांत दिसून येते..."
या लेखाकडे काही दिवसांनी मी पुन्हा कदाचित वळणार आहे, इतका तो मला महत्वाचा वाटतो.
सध्या वर लिहलेले आणि या वाक्याच्या खाली लिहलेले यातील विरोध पहा!
"Lakshmi Sahgal was a revolutionary of the Indian independence movement, an officer of the Indian National Army, and the Minister of Women's Affairs in the Azad Hind government. In 1940, she left for Singapore. During her stay at Singapore, she met some members of Subhas Chandra Bose's Indian National Army. She established a clinic for the poor, most of whom were migrant labourers from India. It was at this time that she began to play an active role in the India Independence League. In 1942, during the surrender of Singapore by the British to the Japanese, Sahgal aided wounded prisoners of war. She was one of the founding members of All India Democratic Women's Association in 1981 and led many of its activities and campaigns. She led a medical team to Bhopal after the gas tragedy in December 1984, worked towards restoring peace in Kanpur following the anti-Sikh riots of 1984 and was arrested for her participation in a campaign against the Miss World competition in Bangalore in 1996. She was still seeing patients regularly at her clinic in Kanpur in 2006, at the age of 92.On 19 July 2012, Sehgal suffered a cardiac arrest and died on 23 July 2012 at the age of 97 at Kanpur. Captain Lakshmi Sehgal International Airport is proposed at Kanpur Dehat district."