ले पोकर : प्रकाशातील सावली...Poker, 1896 by Félix Vallotton

Today Dec  29, 2025 is 100 Death Anniversary of  Félix Vallotton

Félix Vallotton यांचं Le Poker पाहिलं की प्रथम नजरेला दिसतं ते काही पुरुष — शांत, सुसंस्कृत, पत्त्यांच्या खेळात मग्न. पण काही क्षणांतच लक्षात येतं की हा खेळ फक्त कार्डांचा नाही, तर जीवनाचा आहे — जिथं प्रत्येक चेहऱ्यामागे एक न बोललेली चिंता, एक थंड अपराध लपलेला आहे.

मध्यभागी उभा असलेला मेणबत्तीचा दिवा म्हणजे जणू विवेकाचा शेवटचा ठिपका. त्या प्रकाशाभोवती सगळं काही काळं होतं — टेबल, भिंती, मनं. स्त्रिया नाहीत, भावनाही नाहीत; उरलंय फक्त एक गूढ सामंजस्य, जिथं प्रत्येक जण काहीतरी लपवत आहे आणि तरीही कोणीच काही बोलत नाही.

या दृश्यात मला A Doll’s House मधली घरगुती रिक्तता जाणवते — जिथं उब हरवली आहे आणि आवाजात फक्त सभ्य शांतता आहे. आणि त्याच वेळी A Perfect Murder मधला तो क्षण आठवतो — मायकेल डग्लस कार्ड खेळतोय, पण मन पत्नीच्या खुनाच्या बातमीकडे वळलेलं आहे. वॅलोट्टनच्या या स्थिर फ्रेममध्येही तीच प्रतीक्षा आहे, तीच थंडी.

हा अंधार केवळ पार्श्वभूमी नाही; तो माणसांच्या आत वसलेला आहे. मेणबत्तीच्या उजेडात जसं धूर थोडा वेळ तरंगतो आणि मग नाहीसा होतो, तसं इथंही माणुसकीचा प्रकाश थोडावेळ झळकतो — आणि पुन्हा सावली होते. Vallotton आपल्या काळ्या-पांढऱ्या विरोधातून आपल्याला एक नीरव प्रश्न विचारतो:
“उजेडाच्या इतक्या जवळ आपण अंधाराला किती दूर ठेवू शकतो?”

Poker (Le Poker) 1896 by Félix Vallotton