जॉन केनेडींचा फोटो मिरजेला भारतभुवन मध्ये अजून लटकतोय का?...JFK@100

Tomorrow May 29 2017 is  birth centenary of John F. Kennedy

Gore Vidal: “The Kennedys were an eighteenth-century amoral couple, together for convenience…..Even now the photogenic charm of the couple at the center of so much corruption and incompetence still casts its spell."

Ramachandra Guha , ‘India After Gandhi: The History of the World's Largest Democracy‘, 2007:

“...In response to the Indian request, President Kennedy sanctioned the supply of a million rounds for machine guns, 40,000 land mines and 100,000 mortar rounds. This fell far short of the Grand Alliance that his ambassador was recommending; yet it was far in excess of what other Americans thought New Delhi deserved. A bitter opponent of arms supply to India was Senator Richard B. Russell of Georgia, the long-serving chairman of the Senate Armed Forces Committee. A crusty old reactionary – doughtily opposed to desegregation and the like – Russell had previously termed India an ‘unreliable friend’ and called Nehru a ‘demagogue and a hypocrite’. Now he told the Associated Press that he was ‘against giving India any of our modern weapons for the principal reason that we would be just giving them to the Chinese Communists’. The Indians, said the senator, had ‘put on a disgraceful exhibition in permitting themselves to be driven out of what should have been impregnable strongholds in the border mountains. They seem incapable of fighting and if we supply them with weapons they will just fall into the hands of the Communists’. While he was at present opposed to giving ‘one dime of weapons to India’, Russell said he might have a rethink if India’s old rulers, the British, were prepared to ‘take over the matter of re-organizing and re-training their militaryforces’...”

 

जॉन केनेडी आणि पंडित नेहरूंचा खालील  फोटो मिरजेला आमच्या घराजवळच्या 'हंसप्रभा' (नंतर 'बालगंधर्व') टॉकीजच्या समोर, लेखिका कै कमल देसाईंच्या घराच्या तळमजल्यावर, जगताप बंधूंच्या मालकीच्या  'भारतभुवन' नामक  छोट्या रेस्टॉरंटमध्ये टांगलेला होता.

लहानपणी (c१९६५- c१९७८) हा आणि केनडींचे आणखी काही फोटो इतक्या ठिकाणी (केशकर्तनालय, रसाची गुऱ्हाळ, दवाखाने, दुकान इ.), हिंदी-मराठी सिनेमात दाखवलेल्या भिंतींवरसुद्धा, पाहायला मिळायचे की असे वाटायचे केनेडी आपल्या खूप जवळचे आहेत.

 

 वॉशिंग्टन, नोव्हेंबर १९६१

अलीकडच्या काळात मला नेहमी वाटत आलय की "काँटों से खींच के ये आँचल, तोड़ के बंधन बांधे पायल..." हे 'गाईड', १९६५ मधील हीट गाणे श्रीमती जॅकी केनेडी यांच्या १९६२च्या भारत भेटीने प्रभावित आहे. 

आनंद बंधू  (विजय आणि देव) एक देखणी स्त्री असलेला, राजस्थान मध्ये बऱ्याच प्रमाणात घडलेला इतका मोठा PR इव्हेंट विसरूच शकले नसतील. तसेच 'गाईड'चे एक व्हर्शन,  अमेरिकेत रिलीज साठी इंग्लिश मध्ये तयार होत होत. ('गाईड' आणि केनेडी कुटुंबावरची विवाहबाह्य संबंधांची गडद छाया हा एक १९६५ साली तरी फक्त योगायोग.)

'आज फिर जीने की तमन्ना है आज फिर मरने का इरादा है'

मार्च १९६२

प्रे. केनेडींच्या मृत्यूनंतर (१९१७- नोव्हेंबर १९६३) त्यांची प्रतिमा मोठ्या प्रमाणात मलीन झाली आहे. आता त्यांचा उल्लेख, किमान अमेरिकन सिनेमा आणि टीव्ही सीरिअल्स मधून तरी,  त्यांच्या विवाहबाह्य संबंध आणि क्युबन मिसाईल क्रायसिस यासाठी जास्त होतो. त्यांची गणना अमेरिकेच्या 'थोर' प्रेसिडेंट्स मध्ये सहसा केली जात नाही.

का एवढा भाव केनेडीं दाम्पत्याला भारतात मिळाला असावा?

प्रमुख उत्तर: भारत चीन युद्ध (२०/१०/१९६२- २१/११/१९६२). त्या युद्धात भारताचा मानहानीकारक, अजून खोलवर सलणारा मोठा पराभव झाला. अमेरिकेने अपुरी मदत केली. तरीसुद्धा भारताने अमेरिकेच्या मदतीबद्दलची कृतज्ञता केनेडींच्या भारतभर पसरलेल्या लाखो फोटोतून पुढे कित्येक वर्षे जतन केली.

मी मिरजेला १९८५ नंतर गेलो नाहीये.  यापुढे कधी गेलो आणि, भारतभुवन अजून तिथ असेल, तर जावून पाहणार आहे की केनेडींचा फोटो अजुन तिथे लटकतोय का!