माझे पु ल देशपांडे यांनीं लिहलेले सर्वात आवडते पुस्तक आहे : "रवीन्द्रनाथ : तीन व्यख्याने", १९८१.
त्यातील एक प्रकरण आहे: "रवीन्द्रनाथांची शाळा" (पृष्ठ ४३- ७४)
"... आमादेर शांतिनिकेतन ...
...आमरा जेथाय मरी घुरे
शे शे जाय ना कभू दूरे
मोदेर मनेर माझे प्रेमेर शेतार
बांधा जे तार शुरे
मोदेर प्राणेर शंगे प्राणे
शेजे मिलिये छे ऍकताने
मोदेर भाइयेर शंगे भाइके
शे जे कोरिछे ऍक मन
आमादेर शांतिनिकेतन..."
हे रवीन्द्रनाथांनी लिहलेले गाणे शांतिनिकेतनमध्ये नेहमी म्हटले जाते...
पुलंनी शांतिनिकेतनचे एक शाळा म्हणून केलेले वर्णन माझ्या सारख्या अत्यंत बेताच्या प्राथमिक शाळेत गेलेल्याला अविश्वसनीय वाटते... आणि शांतिनिकेतन मध्ये शिकलेल्या प्रत्येकाचा प्रचंड हेवा वाटतो ...
TLS च्या मार्च १० २०२३ च्या अंकात महाश्वेता देवी यांच्या "OUR SANTINIKETAN", Translated by Radha Chakravarty या पुस्तकाचे परिक्षण आले आहे...
"..Devi arrived at the school in 1936, “angry and upset”, unsure why she had been sent away from home. She became aware only much later of her father’s transferable job and his desire to give her a “proper” education. That the chapter entitled “Our Studies” should begin with the line “Truth be told, I can’t remember the books prescribed for study in each class” seems entirely in keeping with the ethos of the place Tagore built – an ethos of simplicity, creativity and true learning, not tied to certificates or degrees..."
