Tuesday, June 27, 2023

How We Deal With An Elephant In The Room


Proserpine, daughter of the earth goddess Ceres, was kidnapped by Pluto, the god of the underworld. Despite the resistance put up by Minerva, Venus and Diana, their relationship would blossom into love, as revealed by the presence of the cupids holding the chariot reigns and urging the horses on.



  
Artist: Peter Paul Rubens, 1636-1638
 
आता या किंवा या सारख्या मिथ वरती अत्यंत मजेशीर चित्र पहा 


Artist: Constantin Alajálov (1900- 1987), The New Yorker, February 1933

आता एवढे मोठे मिथक समोर चित्रात असताना , चित्रकार बाईंनी चितारायला निवडलाय चित्रातील पक्षी!

अशा प्रकारच्या असंख्य गोष्टी संस्कृतीत होत असतात आणि आपणही हळू हळू पक्षाकडे बघायला सरावतो....

Sunday, June 25, 2023

तितकी सुंदर हरणे पुन्हा दिसलीच नाहीत...1983 World Cup at Brahmputra, IIT, Madras

 

 
तितकी सुंदर हरणे पुन्हा दिसलीच नाहीत...
 
४० वर्षांपूर्वी FB असते तर त्याने मला आज आठवण करून दिलीच असती, पण त्याची गरज नाही. 
 
२५ जून १९८३ रोजी भारताने क्रिकेटचा विश्वचषक जिंकला , १९७५ च्या हॉकीच्या नंतर.
 
मी त्यावेळी आय आय टी मद्रास च्या उत्कृष्ट, स्पार्टन अशा ब्रह्मपुत्रा हॉस्टेल मध्ये रहात होतो, लवकरच शिक्षण संपणार होते आणि थोडे उशिरा आवडायला लागलेले मद्रास- नोकरी थोडक्यात तिथे न मिळाल्याने- सुटणार होते.
 
ब्रह्मपुत्रा नवीन हॉस्टेल होते, चकाचक, प्रत्येक विद्यार्थ्याला स्वतंत्र खोली होती, त्या खोलीला छोटी गॅलरी होती, गॅलरीच्या खाली हरणे जमा होत, मी सर्वात वरच्या तिसऱ्या मजल्यावर होतो...
 
प्रशस्त कॉमन रूम मध्ये नवीन रंगीत TV होता, आणि त्या टीव्ही वर आम्हाला विश्वचषक बघता आला.... भारतात १९८२ साली (त्या वर्षाच्या भारतातील ASIAD मुळे) रंगीत टीव्ही आला होता आणि फार कमी लोकांकडे तो होता...
 
शेवटच्या काही ओव्हर मी पाहू शकलं नाही कारण मी इतका अस्वस्थ झालो होतो, मी वर माझ्या खोलीच्या बाहेर, ज्याच्या खालीच ग्राउंड फ्लोवर वर कॉमन रूम होती, तिथे उभा राहून मॅच जिंकल्याचे ऐकले आणि सगळीकडे, अलीकड सारखा नाही, पण भरपूर जल्लोष झाला. आणि मी परत कॉमन रूम मध्ये गेलो. 
 
त्यावेळी मला ODI क्रिकेट प्रचंड आवडत होते, आता कित्येक वर्षे ते आवडत नाहीये.
 
सुनील गावसकर यांच्या १९७१ च्या भारताच्या टीम मधील पदार्पणाने भारतीय क्रिकेट मध्ये एक प्रचंड आत्मविश्वास आला होता आणि कपिल देव यांच्या मुळे त्यात आणखी वाढ झाली होती.
 
तेच यश आपल्याला एक देश म्हणून विविध क्षेत्रात मिळायला अजून काही वर्षे जायची होती.
 
२५ जून १९८३ ची ती ब्रह्पुत्रातील संध्याकाळ अशी कायमची मनात घर करून आहे...
 

 

Saturday, June 24, 2023

That's How It Starts, With The Sniffles



Jeffrey A Lockwood:

“...In late June 1812, the Grande Armée amassed for the invasion.  Realizing that 450,000 men would require a tremendous amount of food, Napoleon hoped to stretch his army’s supplies by prohibiting the soldiers from touching their rations while crossing Poland. Until they reached Russia, his troops would have to live off the land—and steal from the peasants. The troops met with no resistance from the villagers, who were woefully impoverished and, most important, terribly infested. Upon reaching the Niemen River marking the Polish-Russian border, the marauding soldiers found that they had not only acquired the peasants’ stores but their annoying vermin as well. And compared to the devastation soon to be wrought by these six-legged time bombs, the Grande Armée’s plundering of Poland would look like a diplomatic mission of mercy. While spending two weeks in Vilna to rest and recover, Napoleon’s men began to develop raging fevers and rashes on their chests and backs. Over the next few days, the debilitating fever persisted and the rash spread to cover a victim’s body. After another week of severe headaches and muscle pains, a sick soldier was spared this torment by periods of stupor and delirium. But these respites meant that a patient’s heart and brain were swelling with fluids, and death would come soon...”
(“Six-legged Soldiers”, 2010)

Napoleon's retreat from Moscow, 1812
Artist: Adolph Northen (1828–1876)
courtesy:  Wikimedia Commons
Artist: Frank Cotham, The New Yorker, December 2015
 

Wednesday, June 21, 2023

Sadanand Rege@100...Be Bright/ Vanish Dark, Alright

Today June 21 2023 is 100th birth anniversary of Sadanand Rege (सदानंद रेगे)
 
 १९४१ साली रेगे यांनी प्र. श्री. नेरुरकर यांना उद्देशून खालील इंग्लिश ओळी लिहल्या, कशा धारदार आहेत ते पहा ... 
 
'Be Bright / Vanish Dark' हे मला सगळ्यात जास्त आवडले, रेगे तसे जगले आणि नाहीसे झाले...
 

 

Sunday, June 18, 2023

१९५०साली मराठीत कार्टून्स वाईट किती असावीत!...आणि का असावीत?...Bad Cartoons...Why?


मला मराठीतील फार कमी कार्टूनिस्ट आवडतात ...वसंत सरवटे, (माझा भाऊ) अभिमन्यु कुलकर्णी, शि द फडणीस, श्याम जोशी, गवाणकर , ('आवाज' वाले) चंद्रशेखर पत्की, काही प्रमाणात बाळ ठाकरे, आणखी एखादे नाव जे मी विसरत असेन.

मराठी मासिकातून इतर लेखन जरी बर असल तरी कार्टून सुमार असतात.

त्याचे एक उदाहरण २०१७साली समोर आले: वाङ्मय शोभा मासिकाचा सप्टेंबर १९५०च्या अंकातील व्यंगचित्रे पहा:

 
ह्या दोन व्यंगचित्रांच्या खाली सही : चिं वि जोशी वाटतीय, आणि जर ते चिमणराव कर्ते चिं वि जोशी असतील, तर प्रश्न पडतो की त्या महान लेखकाने हा प्रयत्न का केला असावा ?



हे कार्टून तर समजलच नाही. बायकोच्या स्वैपाकाच्या दर्जावर आहे. पहिली ओळ ठीक. पण दुसरी ओळ पूर्णपणे फसली आहे. 

पंच १८४१साली ब्रिटन मध्ये सुरु झाले होते, १९२५साली दि न्यू यॉर्कर चा जन्म झाला होता. कितीतरी आदान प्रदान भारत, इंग्लंड, अमेरिका या देशात चालू होत. १९५० पर्यंत श्रीपाद कृष्ण कोल्हटकर आणि चिं वि जोशींनी उच्च दर्जाचे विनोदी लेखन मोठ्या प्रमाणात केले होते.  

 तरी व्यंगचित्र इतकी वाईट- कॅपशन्स वाईट, रेखाटन वाईट-  का: ...? 


Thursday, June 15, 2023

Stepping Off the Progress Pedestal


John Gray:

“Today liberal humanism has the pervasive power that was once possessed by revealed religion. Humanists like to think they have a rational view of the world; but their core belief in progress is a superstition, further from the truth about the human animal than any of the world’s religions.

Outside of science, progress is simply a myth.”

Karl Kraus:

“Progress celebrates Pyrrhic victories over nature.”

Jill Lepore:

“The idea of progress—the notion that human history is the history of human betterment—dominated the world view of the West between the Enlightenment and the First World War. It had critics from the start, and, in the last century, even people who cherish the idea of progress, and point to improvements like the eradication of contagious diseases and the education of girls, have been hard-pressed to hold on to it while reckoning with two World Wars, the Holocaust and Hiroshima, genocide and global warming. Replacing “progress” with “innovation” skirts the question of whether a novelty is an improvement: the world may not be getting better and better but our devices are getting newer and newer.”



Artist: Bob Mankoff, April 2019

Tuesday, June 13, 2023

Jobs That Never End....

Artist: Bruce Eric Kaplan, The New Yorker, April 2005

Saturday, June 10, 2023

जेंव्हा अशोक शहाणे यांचा कीकेंगार्ड थेरपी साठी जातो... When Kierkegaard Needed Regular Exercise!

अशोक शहाणे, 'नपेक्षा', २००५:

 "कीकेंगार्डच्याच काळात लोकहितवादीनी लिखाण केले आहे, कीकेंगार्डपासून युरोपमध्ये विचारांच्या क्षेत्रात एक नवीनच वृत्ती आली. कीकेंगार्डने तर्कबुद्धीला प्रचंड धक्का देणारे लिखाण हेतुपुरःसरच केले आणि आमच्या लोकहितवादीनी मात्र सबंध विचाराचा पाया केवळ बुद्धीनेच घातला जावा अशी धडपड केली. कीकेंगार्डच्याच काळात लोकहितवादीनी लिहिले ही निदान आता तरी क्रूर थट्टाच वाटते."

(Ashok Shahane, 2005: "Lokhitwadi wrote during the times of  Kierkegaard. Kierkegaard brought a new attitude in the field of thoughts in Europe. Kierkegaard wrote what purposely gave a big jerk to logical reasoning and our Lokhitwadi struggled to build the base of entire thought by intellect alone. Lokhitwadi wrote during the times of Kierkegaard at least now looks a cruel joke.")

courtesy: Existential Comics, 2021

Thursday, June 08, 2023

Daag ache hai?...Every Mother Does Not Think So


 


more clothes to clean...

Artist: George Hughes, The Saturday Evening Post (1821-) , April 1948

Tuesday, June 06, 2023

Afraid of Comments Section!

“No way am I going down there—what if there’s a comments section?” 

Artist: Liam Walsh, The New Yorker, December 2016

Saturday, June 03, 2023

पुस्तकात बोस्टन टी पार्टी आहे पण फूमेन अफू पार्टी का नाही?.. Humen Opium Party@184

 #HumenOpiumParty184

विकिपीडिया सांगतो:
"The destruction of opium at Humen began on 3 June 1839 and involved the destruction of 1,000 long tons (1,016 t) of illegal opium seized from British traders under the aegis of Lin Zexu, an Imperial Commissioner of Qing China..."

 सौजन्य : विकीपिडीया

माझ्या ९वीच्या इतिहासाच्या पुस्तकात (१९७३-७४) बोस्टन टी पार्टी, १७७३ बद्दल पुष्कळ माहिती होती पण मी आयुष्यात फूमेन (उच्चार सुद्धा नक्की माहित नाही) अफू पार्टीबद्दल कधी वाचले नव्हते.


२०१७साली ब्रिटिश साम्राज्यावर घणाघाती हल्ला करणारे पुस्तक ('Inglorious Empire') शशी थरूर यांनी लिहले.
फायनान्शियल टाइम्स (FT) चे व्हिक्टर म्यॅले (Victor Mallet) त्या पुस्तकाच्या परिक्षणात लिहतात :

"...Summoning evidence from British and American historians as well as Indian thinkers, Tharoor charts the destruction of pre-colonial systems of government by the British and their ubiquitous ledgers and rule books; the punitive taxation of farmers and mismanagement of famines in which millions died; the imposition of laws against homosexuality and sedition used to this day by authoritarian Indian governments; and the extreme protectionism (in everything from textiles to shipbuilding) that crippled India’s world-class manufacturing sectors and its pre-existing international trade networks. “Britain’s Industrial Revolution,” he writes, “was built on the destruction of India’s thriving manufacturing industries.”

The statistics are worth repeating, the more so because India is now often neglected in favour of China when historians recall the economic dominance of Asia. When the East India Company was established in 1600, Britain accounted for 1.8 per cent of global gross domestic product and India for 23 per cent. India was one of the richest and most industrialised economies. In 1750, India and China together accounted for nearly three-quarters of world industrial output, but India “was transformed by the process of imperial rule into one of the poorest, most backward, illiterate and diseased societies on earth by the time of our independence in 1947”. By then, India’s share of world GDP was just 3 per cent, while Britain’s was three times as high..."

त्याच ब्रिटिश साम्राज्याने मुंबईतील मूठभर व्यापारी हाताशी धरून चीनला अफूचे व्यसन लावले. अमिताव घोष यांनी त्याविषयावर तीन कादंबऱ्या लिहल्या (opium war trilogy).

घोष म्हणतात:
 “The first opium war was a very Indian war. It was fought by Indian sepoys and largely funded by merchants from Bombay, using many weapons developed by Indian soldiers and kings such as Hyder Ali, fighting against the British army. Yet, the opium war is hardly talked about in India, unlike China, where the war is remembered and so is the Indian contribution…
... We have forgotten the Opium Wars, if ever we remembered it. But China has not. They are a civilisation with great historical consciousness, it is something they pay great attention to. The war is extensively memorialised in China. And they are intensely aware that Indians participated in the war, and against them.”

म्हणजे भारत-चीन मधील प्राचीन काळापासून चालत आलेले सौहार्दपूर्ण संबंध ब्रिटिशांनी अफूच्या व्यापारापोटी बिघडवून टाकले, ज्याची किंमत आज स्वतंत्र भारत मोजत आहे.