Thursday, December 03, 2020

गर्ट , श्री के क्षीरसागर आणि रस्त्यावर उघडणारी खिडकी....The Large Window of Our Miraj House

Sabine Rewald, curator of “Rooms with a View: The Open Window in the 19th Century”, 2011: 

“…Most artists painted so few open window scenes that I had to go all over to find the ones that existed….” 

The picture enclosed is : 'Goethe at the Window of His Roman Apartment'.... 

John Armstrong, city-journal, Autumn 2013:
"... Consider, for example, Tischbein’s Goethe at the Window of His Roman Apartment. We see the great man from behind: a slipper falls casually from his foot as he leans out, and the dim coolness of the room and the bright sunshine of the street make a powerful contrast. Some might see in this work an attempt to preserve the lessons learned on holiday. Away from home and work, in the warm South, Goethe became (like most travelers) a slightly different—and, in some ways, better—version of himself. The drawing attempts to memorialize the good version of the self and make that more prominent and more readily accessible when one has returned to familiar surroundings. The point is not so much to recall that Rome was interesting as to encapsulate who one became there. Goethe could hardly take the Italian weather back to Weimar; what he could do was hold on to the insight into his nature and needs that he gained while away. Hence it is a pity if one is more likely to encounter such images on the walls of a pensione in Trastevere than in a subway station in a metropolis, where its meditative qualities are more needed.. ."

माझे वडील त्यांच्या एस पी कॉलेज, पुणे तील कॉलेज जीवनामधील १९५० च्या दशकातील एखादी आठवण अधून मधून सांगायचे. त्यांचे एक प्राध्यापक होते मराठी साहित्यिक आणि टीकाकार श्री के क्षीरसागर. 
 
वडील म्हणत श्रीकेक्षींना मराठीतील 'खिडकी' हा शब्द अगदी गद्य आणि रोमँटिक गोष्टींसाठी अगदी अयोग्य वाटत असे. 

मला त्याचे कारण कधीच समजले नाही... श्रीकेक्षींनी 'पडोसन', १९६८ हा सिनेमा कधी बघितला का मला माहित नाही... कारण ज्याला त्यातील 'मेरे सामने वाली खिड़की में' ह्या सुमधुर गाण्यातील किंवा एकूणच त्या अप्रतिम सिनेमातील खिडकीचे महत्व समजले असेल तो खिडकी या शब्दाला  श्रीकेक्षीं सारखा दोष आयुष्यात देणार नाही. 
 
चित्र पाहताना, मला आमची मिरजेची, माडीवरची रस्त्याच्या लगतची- एका माणसाला सहज बसता येईल अशी- मोठी खिडकी आठवली... ती खिडकी म्हणजे आमची घरातील सर्वात जास्त exciting वाटणारी गोष्ट होती (१९६१- १९८४)... 
 
तिची तुलना हिचकॉक यांच्या Rear Window, 1954 शी करता येईल... लग्नाच्या वरातींपासून प्रेतयात्रे पर्यंत.... सुंदर मुली पहाणे, हवाहवासा पाऊस , शेजाऱ्यांच्या घरात डोकावणे, कुटुंबातील व्यक्तींची वाट पहाणे सगळे सगळे तिथे बसून झाले आहे ...


'Goethe am Fenster seiner römischen Wohnung', 1787
 
Artist : Johann Heinrich Wilhelm Tischbein

याच प्रकारचे आणखी एक चित्र बघायला मिळाले :

 The Attic Room,  1946  by Louis Icart 1880- 1950