राधे , तुझा सैल अम्बाडा !....१९४८ सालचा सैल अंबाडा आणि संस्कृती रक्षक....Marathi Culture Vultures Circa 1948

या पोस्ट मधील इमेज मोठी करून जरूर वाचा.

१> त्यामधील डावीकडची मनमोहन यांची कविता तुफान लोकप्रिय झाली होती.

२> सप्टेंबर १९४८मध्ये ही कविता असलेल्या वाङ्मयशोभाच्या  १०,००० प्रती काढण्यात आल्या होत्या!(भारताची लोकसंख्या १९४७ साली ३३ कोटी होती, आज २०१९ साली १३४ कोटी. म्हणजे आज ४१,००० प्रती काढल्या सारखे आहे. त्याशिवाय त्यावेळी प्रौढ साक्षरता खूप कमी होती. आणि circulation libraries खूप होत्या त्यामुळे एक अंक अनेक लोकांपर्यंत पोचायचा. थोडक्यात,  हा सप्टेंबर १९४८ चा अंक फार मोठ्या प्रमाणात लोकांपर्यंत पोचला असेल. )

३> ही कविता संस्कृती रक्षकांना अश्लील वाटली होती!

ही कविता जर अश्लील असेल तर मर्ढेकर कसे पचणार होते या रक्षकांना? अशा प्रकारच्या रक्षकांमुळे २०व्या शतकातील सर्वश्रेष्ठ मराठी कवीचे जीवन कमी झाले.

(एका प्रश्न मनात येतो - साहित्यावर सेन्सॉर बोर्ड सुद्धा एके दिवशी येईल असे उपरोधाने लिहून झाल्यावर पुढे मर्ढेकरांवर अश्लीलतेचा खटला झाला तेंव्हा वाङ्मय शोभेने मर्ढेकरांची बाजू लावून धरली होती का? का र धों कर्व्यांसारखे ते मर्ढेकरांच्या अनाकलनीय अशा विरोधात होते?)

वाङ्मय शोभा, मार्च १९५०

कलाकार: रघुवीर मुळगावकर , वाङ्मय शोभा, नोव्हेंबर १९४८

माझा सांगाती ल्यूडवीग विटगेनस्टाईन...Really Clever Ludwig Wittgenstein@130

#LudwigWittgenstein130

Ludwig Wittgenstein:

“We feel that even when all possible scientific questions have been answered, the problems of life remain completely untouched.”

John Gray:

"The best book ever written by a philosopher on religion is William James’s The Varieties of Religious Experience (1902). Approaching faith in a pragmatic and empirical spirit, James – brother of the novelist Henry James – focuses on experiences rather than beliefs. Faith is a matter of how one lives, not a theory that can be verified or falsified. His book was much admired by Ludwig Wittgenstein, a deeply religious person who never subscribed to any religious belief."

 

"Something as ancient, as profound, as inexhaustibly rich as religion or religions can’t really be written off as an intellectual error by clever people. Most of these clever people are not that clever when compared with really clever people like Wittgenstein or Saint Augustine or Pascal — all philosophers of the past who seriously engaged the religious perspective."

.... आणि अशा 'Really Clever' विटगेनस्टाईन यांचे दर्शन 'अष्टदर्शने', २००३ ले: विंदा करंदीकर मध्ये नाही... डेव्हीड ह्यूम ,  जॉर्ज  सँटायाना  यांचे पण नाही.... धर्माचे महत्व गंभीरपणे मांडण्याचा प्रयत्न विंदांनी त्या पुस्तकात कुठेही केला नाहीये... तो केला असता तर विटगेनस्टाईन यांना त्यांना टाळताच आले नसते... फार अपुरे पुस्तक आहे ते आहे असे मला आता जास्त, जास्त  वाटू लागले आहे.

“Logicomix: An epic search for truth”, 2009  by Apostolos Doxiadis, Christos Papadimitriou

World Malaria Day ....Summer Camp is Hot...Many Blood Types

#WorldMalariaDay
 
World Malaria Day (WMD) is an international observance commemorated every year on 25 April and recognizes global efforts to control malaria.

डोस्टोव्हस्कीची भुते आणि एडवर्ड मंच आणि जी. ए. ....The Screams of Dostoevsky, Munch and GA

".... त्यांनी आपल्या पत्रांमधून शेक्सपिअरच्या शोकांतिका, डोस्टोव्हस्कीच्या Crime and Punishment आणि Brothers Karamazov या कादंबऱ्या आणि व्यासांचे महाभारत यांच्यासंबंधी लिहिताना या थोर लेखकांचा प्रचंड आवाका , मानवी जीवनात उलथापालथ करणाऱ्या situations चे त्यांनी केलेले वास्तव आणि भेदक चित्रण , नियतीच्या अस्तित्वाची त्यांना असलेली जाणीव आणि भीषण परिस्थितीत पराभूत होत असतानाही मनाने मोडून न पडणाऱ्या त्यांना असणारी अस्था (concern) - यामुळेच त्यांचे साहित्य श्रेष्ठ झाले , असे मनोमन वाटत असल्यासारखे लिहिले आहे...."
(पृष्ठ: चोवीस- पंचवीस, 'जी.एं.ची निवडक पत्रे: खंड १', १९९५)

The director of the Tretyakov Gallery, Zelfira Tregulova, noted that Munch essentially did for art what Dostoevsky did for literature: “He turned the human soul inside out and peered into the abyss and the vortex of passions that rip people apart, revealing the complexity of human nature.”

(Alexandra Guzeva , ‘How Dostoevsky influenced Edvard Munch’)

वरील दोन परिच्छेदात किती साम्य आहे ते पहा , म्हणजे जी. ए सुद्धा एडवर्ड मंच सारखे डोस्टोव्हस्कीचे कसे विद्यार्थी होते ते आपल्याला समजते. 

आता वरील लेखातील हा एक परिच्छेद पहा :

"Munch and Dostoevsky shared an artistic weakness for sick, poverty-stricken wenches. Another of Munch’s most famous paintings, The Sick Child, which prompted a hail of indignation from critics for its “incompleteness,” was a reflection of the artist’s grief over the death of his beloved sister from tuberculosis.

“I am not entirely sure why I became attached to her, perhaps because she was always ill... If she had been lame or hunchbacked as well, I think I would have loved her even more...” says Raskolnikov in Crime and Punishment."

आठवा जी.एंच्या कथेतील आजारी, गरीब माणसे (sick, poverty-stricken) आणि अत्यंत हृदयद्रावक असा त्यांच्या अनेक प्रियजनांचा (the death of his beloved) मृत्यू... 

National Gallery of Norway, Sputnik

ह्या चित्रातील गृहस्थ कोण?

When Butterfly Discovered Nabokov.....Vladimir Nabokov@120

#VladimirNabokov120

Saul Steinberg, “Portraits and Landscapes,” The Paris Review, no. 195 (Winter 2010), pp. 27-36:

 

“Just a few days after Nabokov’s death, there was an invasion of butterflies out in Springs, Long Island. It probably happens every year. But the reason I noticed the butterflies this time was the presence—or the absence—of Nabokov.

“While I was riding my bicycle, in fact, I had the pleasure of traveling with one of them: a monarch, one of those orange-and-black butterflies that migrate from Canada down to Mexico. It was right beside me, we were moving at the same speed, and the butterfly was at the same height as my head. The proximity of the butterfly transformed me into an airborne head, a cherub or a seraph, one of Raphael’s angels composed solely of a head and wings.”

 

illustrations by Jason Novak, captioned by Eric Jarosinski