गणेश कोल्हटकर, झार आणि ब्रिटिशांना वाटणारी भीती...Ganesh Kohatkar, the Khyber Pass Railway and Prince Nicholas II of Russia

 

An obsession with protecting the North-West Frontier (now in Pakistan) with Afghanistan from invasion led to the construction of several ‘strategic’ railways, including the Khyber Pass Railway which opened in 1925. They proved to be hopeless commercially and were little used since no invasion attempt was ever made, except by the Japanese from the east in World War Two.

('Railways and the Raj: how the age of steam transformed India', 2017 by Christian Wolmar) 

Brits were almost obsessed with the possible invasion of India from Afghanistan. This obsession led to at least one hilarious situation in Maharashtra. Prince Nicholas II of Russia visited India in 1890. A humour writer (Ganesh Kolhatkar) fabricated Nicholas II’s imaginary but lost diary and started publishing the contents from it, stating he was in possession of it. The British did not get the joke and mistook it as real and the writer was interrogated by the senior officials of the Raj!

मार्लिन डिट्रीच ....Marlene Dietrich@120

#MarleneDietrich120

George Hurrell's Marlene Dietrich 1937

Ben Cosgrove:

Hollywood glamour. The very notion is so familiar, and the images that most perfectly illustrate the concept are so readily conjured, that most movie fans are unaware that one man — a single photographer — is largely responsible for the look and feel of the classic film-glamour ideal. That man, a native Kentuckian named George Hurrell (1904-1992), pretty much single-handedly invented the Hollywood glamour portrait, shaping for all time the public image of many of the movies’ greatest legends — while defining the visual vernacular of the Golden Age of Hollywood itself.
 

मनुष्याची तहान आणि सिंह...Man's Thirst and Lion

 मनुष्य कसला प्राणी आहे पहा...  

आधी सिंहाबरोबर पाणी पितोय .... 

 Artist: Laszlo Reber  (László Réber) 1920-2001, Hungarian graphic artist, illustrator, cartoonist

पण माणसाची तहान काही भागेना... 

मग सिंहाच्या शिरातून प्यायला लागला ... 

Lion head drinking cup, c500BC-470BC, attributed to the Athenian Douris

१९७३ चा ऑइल शॉक आणि आमची फरफट ...How The Oil Shock of 1973 Affected Our Family and Mad Max 2

ह्या वर्षी ५० वर्षे झाली ... १९७३ च्या ऑइल शॉकला... 

आमचे पाच जणांचे कुटुंब त्यावेळी मिरजेस रहात होते. आम्ही lpg कनेक्शन अजून घेतले नव्हते. त्यामुळे आम्ही रॉकेल आणि कोळश्यावर घरातल्या इंधनासाठी अवलंबून होतो. 

मला नेमके कारण आणि त्याची व्याप्ती माहित नाही पण आम्हाला कोळसा मिळणे त्या सुमारास बंद झाले. मला वाटते पर्यावरणासाठी कुठलातरी निर्णय घेतला गेला असावा आणि त्याची अंमलबजावणी त्यावेळी सुरु झाली असावी. त्या मुळे आमच्या घरातील कोळश्याची शेगडी आणि चूल दोन्ही बंद पडल्या. 

आता आम्हाला रॉकेलला पर्याय उरला नव्हता. रॉकेल मिळाले नाही तर घरात काहीच शिजणार नव्ह्ते. पाणी तापणार नव्हते. आणि त्यात ऑइल शॉक.... 

असे म्हणतात की सरकारने पेट्रोलचे दर प्रचंड वाढवले आणि डिझेल आणि रॉकेलचे वाढवले नाहीत. असेल. पण अचानक (कदाचित वरील निर्णयामुळे) रॉकेल बाजारातून नाहीसे व्हायला लागले. 

मिरजे मध्ये एखाद्या दिवशी कुठे रॉकेल मिळत असेल ह्याचा काहीच भरवसा उरला नाही. केंव्हा रॉकेल लागेल याचा अंदाज बांधून त्याच्या आधी चार दिवस पायपीट सुरु,  ते मिळवण्यासाठी. प्रत्येक दुकानात जाऊन विचारायचे.

सुदैवाने रॉकेल न मिळाल्यामुळे घरी स्टोव्ह पेटला नाही असे कधी झाले नाही पण ती अनिश्चितता भयानक होती. ती किती महिने राहिली हे आता आठवत नाही. 

कोळसा मिळायचा बंद झाल्यामुळे आमच्या वर आणीबाणी ची वेळ आली आणि पुढे दोन वर्षात आणीबाणी सुद्धा आली!

ज्यावेळी नंतर "Mad Max 2", 1981 (After a global war resulted in widespread oil shortages, civilization collapsed, and the world descended into barbarism.) हा सिनेमा बघितला , त्यावेळी त्यातील पेट्रोल मिळवण्याची तडफड  बघून मला १९७३ -७४ काळातील आमची केरोसीन मिळवायची धडपड आठवत असे!

 

मिली- सेंटी- डेसी - मीटर- डेका - हेकटो- किलोमीटर...Metrication and Decimalisation in My Life

 

मी चौथीत असताना, १९६८-६९, महाराष्ट्राने  नवीन दशमान आणि मेट्रिक पद्धत मराठी शाळेमधून जोरात अमलात आणायला सुरवात केली ... 

 

आणा गेला, चार आणे (२५ पैसे) , आठ आणे (५० पैसे) आले... १६ आणे फक्त भाषेत राहिले , व्यवहारात १ रुपया आला...आणा गेल्यानंतर त्याच सुमारास बाजारात एक पैशाचे छोटे नाणे आले, त्या शिवाय दशमान पद्धत पुरी होऊ शकत नव्हती (१-२-३-५-१०-२०-२५-५०-१०० पैसे अशी नवी मालिका होती), त्याला "नवा पैसा" म्हणत, तो पटकन वाक्प्रचारात पण शिरला: "एक नवा पैसा सुद्धा देणार नाही"...

 

मैल/कोस गेले किमी आले... शेर/ मण गेले किलोग्रॅम आला/ लिटर आले... यार्ड/ वार गेले मीटर आला (फक्त साडीत वार राहिलाय)... फूट/ इंच जाऊन सेंटीमीटर/ मीटर काही प्रमाणात आले... एकर जाऊन हेक्टर अजून पूर्णपणे आलेल नाही... फॅरनहिट गेले सेंटीग्रेड आले ...

 

तोळा जायचा होता आणि १० ग्राम यायचे होते पण तो मात्र अजून राज्य करतो आहे...

 

मी कधी जुने measurements फारसे व्यवहारात आणि शाळेत वापरले नाहीत... मराठीतील जुने साहित्य वाचताना नवीन लोकांना अडचण येते कारण कोणी ह्या बद्दल पुस्तकाच्या सुरवातीला बोलत नाही....

 

आता ज्यावेळी दशमान पद्धत शिकवली गेली, त्यावेळी आम्ही हे गाणे डझनावारी मोठ्यांदा म्हणत असून "मिली- सेंटी- डेसी - मीटर- डेका - हेकटो- किलोमीटर" , हेच वजनाबाबत थोडे बदलून, हेच द्रव्याबाबत थोडे बदलून ... 

 

मी आजवर आयुष्यात डेसी, डेका आणि हेक्टो वापरलेले नाही , फक्त अंकगणितात वापरले!

 

आता दशमान पद्धत केवढी व्यापक आहे हे शेजारच्या चित्रात पहा...